Pomyłki w typowaniu 6

Oba typy Enneagramu – Jedynki i Szóstki – mają swoje unikalne cechy. Jedynki są zgodne z wymaganiami swojego superego i ideałów, podczas gdy Szóstki są zgodne z wymaganiami swojego superego i innych ludzi, zwłaszcza postrzeganych sojuszników lub autorytetów. Jedynki są znane z tego, że w swoich głowach mają „Wewnętrznego Krytyka”, podczas gdy Szóstki mają „Wewnętrzny Komitet”. Chociaż oba typy mają tendencję do poczucia winy, gdy robią coś sprzecznego z ich ideałami lub zobowiązaniami, które podjęli, to główne punkty podobieństwa między nimi to silne sumienie i tendencja do uderzania albo w siebie, albo w innych.

Mimo to, można łatwo rozróżnić te dwa typy, zwracając uwagę na ogólny ton emocjonalny każdego z nich. Szóstki są zwykle niespokojne, niezdecydowane i ambiwalentne, a przede wszystkim reaktywne. Często trudno im odnosić się do innych z pewnością siebie jako równych sobie, ponieważ mają tendencję do stania się zbyt posłusznymi i zależnymi lub popadają w przeciwną skrajność i stają się buntowniczymi. Z kolei Jedynki są pewne siebie i mają własne zdanie na każdy temat. Charakteryzują się samokontrolą, bezosobową wydajnością, uporządkowaniem i przyzwoitością. Jedynki próbują przekonać innych, że znają optymalny sposób robienia rzeczy, podczas gdy Szóstki polegają na zapewnieniu, wsparciu, znanej procedurze lub usankcjonowaniu wcześniej przetestowanych pomysłów i filozofii, które pomogą im w podjęciu decyzji.

Jedynki często są bardzo samokontrolujące, co pozwala im trzymać swoje emocje na dystans, chociaż nie zawsze zdają sobie sprawę z poziomu swojego napięcia. Z kolei Szóstki często doświadczają niestabilnych emocji i mają trudności z odkładaniem ich na bok, choć rzadko wyrażają swoje uczucia innym. Szóstki noszą w sobie duże napięcie lękowe i są tego świadome. Z kolei jedynki doświadczają przede wszystkim gniewu, irytacji i oburzenia moralnego, podczas gdy strach, podejrzliwość i niepokój są głównymi negatywnymi emocjami w przypadku Szóstek.

Kiedy już pojawiają się emocje, zamieszanie wydaje się wynikać z nadaktywności superego obu typów osobowości. Obie grupy czują się zobowiązane do załatwiania wszystkich obowiązków przed relaksem lub zaspokojeniem własnych potrzeb, co często prowadzi do tendencji do legalizmu na niższych poziomach.

Kiedy superego jest szczególnie silne, obie grupy mogą narzucać swoją wolę innym. Jedynki moralizują i pouczają innych, wydając polecenia w imię idealu, podczas gdy szóstki boją się nieobliczalnego, nieodpowiedzialnego zachowania innych, co może zakłócać bezpieczeństwo i stabilność. Szóstki identyfikują się z pewnymi przekonaniami lub autorytetami i internalizują wartości, których nauczyły się z tych źródeł. Im bardziej są niespokojne, tym bardziej są agresywne wobec każdego, kto nie akceptuje tych samych wartości co oni. Obojętność innych na ich przekonania może rozwścieczyć Szóstki tak samo, jak ich całkowite odrzucenie.

Jest to powszechny błąd, ponieważ te dwa typy osobowości mają wiele podobieństw. Zarówno Dwójki, jak i Szóstki są ciepłe, wciągające i pragną być lubiane. Jednakże, Szóstki chcą mieć aprobatę i wsparcie innych, podczas gdy Dwójki pragną miłości i bycia ważnymi dla innych.

Szóstki zwykle zapraszają wybrane osoby do swojego życia ostrożnie, podczas gdy Dwójki bardziej otwarcie wyrażają swoje uczucia i chcą mieć jak najwięcej intymności z bliskimi. Szóstki dążą do niezależności i chcą tworzyć partnerstwa z osobami, które będą je wspierać, ale zaczynają odczuwać niepokój, gdy związek staje się zbyt scalony. Dwójki natomiast chcą być jak najbliżej innych ludzi i im bardziej zespolone są ich związki, tym lepiej.

Oba typy osobowości są emocjonalne i reprezentują różne typy uczuć. Dwójki są ekstrawertyczni, a Szóstki introwertyczni. Dwójki są bardziej otwarte w wyrażaniu swoich uczuć, podczas gdy Szóstki często mają ambiwalentny stosunek do swoich emocji i wysyłają niejednoznaczne sygnały innym.

Przeciętne i niezdrowe Dwójki mogą stać się manipulatorami, ukrywając swoje prawdziwe motywacje nawet przed sobą. Z kolei przeciętne i niezdrowe Szóstki mogą stać się nadmiernie reaktywne i świadomie zdezorientowane swoimi uczuciami, co prowadzi do paranoi.

Szóstki zwykle cierpią na niepokój, niezdecydowanie i wątpliwości, a szukają zaufanych osób, które pomogą im zbudować pewność siebie i niezależność. Dwójki natomiast zwykle nie cierpią na takie wątpliwości i często stają się autorytetami, udzielając porad we wszystkich sprawach życiowych ludziom w ich strefach wpływów.

Ostatecznie, przeciętne i niezdrowe Dwójki wierzą, że uzyskają miłość tylko wtedy, gdy inni będą od nich zależni, podczas gdy przeciętne i niezdrowe Szóstki boją się uzależnienia od innych. W skrajnych przypadkach możemy obserować psychosomatyczne cierpienie i romantyczną obsesję niezdrowych Dwójek oraz  paranoje i wybuchy niezdrowych Szóstek.

Chociaż Trójki i Szóstki są zwykle łatwe do odróżnienia, mają pewne podobieństwa. Oba typy osobowości mogą być bardzo skoncentrowane na pracy i osiągnięciach, ale zwykle odgrywają różne role w miejscu pracy. Trójki często postrzegają siebie jako solistów: chcą wyróżniać się w swojej pracy, być najlepsi w tym, co robią, i otrzymać uznanie za swoje osiągnięcia. Dlatego też są w stanie poświęcić wiele czasu i energii, aby osiągnąć swoje cele. Z kolei Szóstki są skłonne do ciężkiej pracy, ale zwykle czują się niekomfortowo, gdy przyciągają na siebie uwagę. Starają się przypodobać swoim przełożonym, budować poczucie bezpieczeństwa i przekonywać innych o swojej niezawodności.

Innym powszechnym źródłem błędów w pisowni jest seksualny wariant typu Szóstego. Niektóre Szóstki skupiają się na kultywowaniu swojego osobistego magnetyzmu i atrakcyjności, podobnie jak Trójki, ale ich brak pewności siebie jest bardziej zauważalny. Ponadto, Trójki wykazują zwykle chłodną, emocjonalną rezerwę, podczas gdy Szóstki mogą przejawiać bardziej zmienne i intensywne uczucia.

Chociaż istnieją pewne podobieństwa między Szóstkami i Czwórkami, to jednak istnieje więcej różnic. Główną różnicą jest to, że Szóstki są zazwyczaj bardzo urokliwe i potrafią dobrze nawiązywać relacje z ludźmi. Mają zdolność nieświadomego wpływania na emocje innych, aby zyskać ich sympatię i stworzyć bezpieczne związki. Czwórki natomiast skupiają się przede wszystkim na swoich wewnętrznych stanach emocjonalnych i nie mają łatwości w tworzeniu więzi z innymi ludźmi – co jest łatwe dla Szóstek. Różnice między nimi wynikają również z ich różnych struktur psychologicznych: Czwórki to prawdziwi introwertycy, a Szóstki to mieszanka introwersji i ekstrawersji, czyli prawdziwi ambiwertycy, którzy mają cechy obu orientacji.

Nieporozumienia między tymi dwoma typami wynikają przede wszystkim z tego, że niektóre Szóstki myślą, że są Czwórkami z dwóch głównych powodów. Po pierwsze, niektóre Szóstki identyfikują się z negatywną stroną Czwórki, taką jak depresja, poczucie niższości, zwątpienie w siebie i beznadziejność. Myślą, że muszą być Czwórkami, ponieważ rozpoznają w sobie podobne cechy. Jednak różnica polega na motywacjach tych cech. Podczas gdy każdy typ osobowości może popaść w depresję, Czwórki czują się w depresji, gdy są rozczarowane sobą za to, że nie mogą zrealizować swojego potencjału. Pogrążają się w depresji, gdy uświadamiają sobie, że szukając siebie, zeszły na manowce i teraz muszą ponieść konsekwencje. Niezdrowe i przygnębione Czwórki są bardzo krytyczne wobec siebie samych za ściągnięcie tego na siebie lub za zgodę na to.

Z kolei Szóstki wpadają w depresję, gdy boją się, że zrobiły coś, przez co ich autorytety się na nie wściekną. Ich depresja wynika z samodyskredytacji; wynika z obawy, że władza jest zła i ukarze je. Depresja Szóstek jest więc egzogenna, pochodząca z zewnątrz i można ją złagodzić słowem otuchy ze strony autorytetu. Inaczej jest w przypadku Czwórek, których depresja jest endogenna, wynikająca z ich samooskarżeń.

Drugi punkt, który chcieliśmy przedstawić, to charakterystyka Czwórki jako indywidualisty. Niektóre Szóstki myślą, że ze względu na swój talent artystyczny, muszą być również Czwórkami. Jednak jak już zostało wspomniane w dyskusji o Czwórkach i Dziewiątkach, talent artystyczny nie jest wyłączną domeną Czwórek. Dlatego istnieje możliwość, że Szóstki również są artystami w różnych dziedzinach. Niemniej jednak, istnieją istotne różnice między Czwórkami a Szóstkami w pracy twórczej.

Ogólnie Szóstki częściej są artystami scenicznymi, podczas gdy Czwórki to oryginalni twórcy. Szóstki częściej są aktorami lub muzykami, niż poetami lub dramatopisarzami. Częściej wykonują dzieła innych niż tworzą własne. Nawet te Szóstki, które są kreatywne, tworzą w ramach mocno ustalonych zasad i stylów, lub celowo przeciwstawiają się tradycyjnym formom sztuki. W obu przypadkach, zarówno tradycja jak i sprzeciw wobec niej są ważnymi aspektami ich sztuki. Tematy, które poruszają w swojej pracy, dotyczą przynależności, bezpieczeństwa, rodziny, polityki, kraju i wspólnych wartości.

Natomiast Czwórki to indywidualiści, którzy podążają własną drogą, aby zbadać swoje uczucia i subiektywne stany osobiste. Ich sztuka jest znacznie mniej związana z tradycją lub reakcją na nią. Czwórki są mniej skłonne do wykorzystywania doświadczeń politycznych lub wspólnotowych jako tematu swojej pracy. Zamiast tego wybierają poruszanie swojego wnętrza, osobiste objawienia, ciemność i światło, które odkrywają w sobie podczas tworzenia. Słuchając swoich wewnętrznych głosów, nawet przeciętna Czwórka może mówić do uniwersalnej osoby lub nie komunikować się z nikim, przynajmniej z rówieśnikami. Mogą wyprzedzać swoje czasy nie dlatego, że starają się być buntowniczy lub awangardowi, ale dlatego, że opracowują własne formy, aby wyrazić swój osobisty punkt widzenia. Dla Czwórek ważna jest nie tradycja, ale osobista prawda. Tradycja jest jedynie tłem, na którym Czwórki rozgrywają swoje osobiste dramaty.

Piątki i Szóstki to dwa różne typy myślenia, z których każdy ma swoje unikalne cechy. Gdy te typy są rozwinięte, mogą być bardzo intelektualne. Jednakże, Szóstki są bardziej liniowe i analityczne w swoim myśleniu, skoncentrowane na rozwiązywaniu problemów, przewidywaniu i ustalaniu powtarzalnych metod. Z tego powodu świat nauki i szkolnictwa wyższego jest bardziej związany z wartościami typu Szóstki.

Z drugiej strony, Piątki są bardziej nieliniowe w swoim myśleniu. Są zainteresowane odkrywaniem nowych teorii i idei, które wstrząsają istniejącymi strukturami i metodami. Mimo że są bardziej kreatywne i odważne niż Szóstki w swoich pozycjach, są również mniej praktyczne. Piątki uważają, że mogą ufać tylko swojemu umysłowi w zakresie wyciągania wniosków, podczas gdy Szóstki są bardziej skłonne do szukania porad innych ludzi.

Dlatego też, mimo że Szóstki często mylą się z Piątkami, są one dwoma odrębnymi typami myślenia. Rozumienie tych różnic może pomóc w zrozumieniu, jakie wartości i umiejętności są ważne dla każdego typu i jakie obszary są bardziej naturalne dla każdego z nich.

Oba typy osobowości są typami myślącymi, które radzą sobie z lękiem, ale na zupełnie różne sposoby. Szóstki zazwyczaj reagują na swoje niepokoje poprzez zamartwianie się i coraz większe poczucie lęku. Często podejmują próby antyfobiczne, mając tendencję do walki z własnymi lękami. Jednak ich niepokój prowadzi do pesymizmu i negatywnego nastawienia do siebie i swoich perspektyw. Szóstki mogą doświadczać zwątpienia w siebie i być podejrzliwe wobec innych.

Z kolei Siódemki są niezwykle optymistyczne i zazwyczaj reagują na niepokój, szukając przyjemnych rozrywek. Starają się tłumić zwątpienie w siebie i utrzymać pozytywne nastawienie. Siódemki zwykle unikają ciemnych zakamarków swojej duszy, w przeciwieństwie do Szóstek, które mogą utknąć w negatywnych myślach. Siódemki są jednak znacznie mniej skłonne do poczucia odpowiedzialności i mogą łatwo zaniedbywać swoje obowiązki. Z drugiej strony, Szóstki mają zwykle bardzo wysokie poczucie odpowiedzialności i są bardzo zdeterminowane, aby wykonać wszystkie swoje zadania zgodnie z planem. Siódemki są bardziej spontaniczne i opierają się narzuceniu sobie zbyt wielu oczekiwań. Chcą mieć swobodę w podejmowaniu decyzji i unikają poczucia ograniczeń. Szóstki natomiast poszukują struktury i wskazówek, a styl życia Siódemek uważają za lekkomyślny i nieodpowiedzialny.

Szóstki i Ósemki to osobowości charakteryzujące się agresywnością, jednak tylko Ósemka jest całkowicie agresywna. Szóstki reagują na swoje lęki oraz na innych ludzi, nieustannie oscylując od jednego stanu do drugiego. Są ambiwalentne, pasywno-agresywne, wymijające i sprzeczne. W przeciwieństwie do Ósemek, posiadają solidne ego oraz potężną wolę i naciskają na innych, dopóki nie osiągną swojego celu. Ósemki są mało łagodne i nie zwracają uwagi na potrzeby innych. Nie chcą być lubiane ani wkradać się w łaski innych. Zamiast tego, oferują ochronę i patronat w zamian za ciężką pracę oraz lojalność.

Mimo różnic między tymi dwoma typami, są one podobnena pewnym poziomie dojrzałości. Na tym etapie zarówno Szóstki, jak i Ósemki, wykazują cechy agresywne, takie jak wojowniczość, bunt, chęć zastraszenia innych, porywczy i groźny temperament, groźba przemocy oraz nienawiść do innych. Jednak Ósemki osiągają ten etap poprzez ciągłe zwiększanie presji na innych, aby osiągnęli to, czego chcą, co prowadzi do wysokiego poziomu konfrontacji i wojowniczości. Szóstki osiągają ten stan reagując na wahania i zależność, stając się agresywnymi, ponieważ nie chcą być dłużej popychane.

Główna różnica między tymi dwoma typami polega na tym, że Szóstki ostatecznie ustępują, a ich obrona rozpada się, gdy zostaną wystawione na wystarczającą presję, podczas gdy sprzeciw wobec Ósemek jedynie zachęca je do pozostania buntowniczymi i stawiania czoła przeciwnikowi z odnowioną agresją.

Oba typy na tym poziomie mogą być niebezpieczne; jednak na ironię Szóstki są prawdopodobnie bardziej niebezpieczne niż Ósemki, ponieważ są niespokojne i mogą uderzyć kogoś impulsywnie lub irracjonalnie. Z drugiej strony, przeciętne Ósemki są bardziej racjonalne i przy każdym ruchu biorą pod uwagę szanse na sukces. Jeśli jednak w końcu staną się agresywne, Ósemki są bardziej niebezpieczne niż Szóstki, ponieważ są bardziej bezwzględne, a pęd ich napompowanego ego sprawia, że czują, że mogą i muszą iść naprzód, aż ich wrogowie zostaną całkowicie zniszczeni. Ósemki ostatecznie stają się megalomanami (i mogą zostać zniszczone po zniszczeniu innych). Dla kontrastu, niezdrowe Szóstki w końcu stają się autodestrukcyjne (i mogą zostać zniszczone przez własny strach).

Te typy osobowości są często mylone, ale w rzeczywistości różnią się między sobą. Szóstki i Dziewiątki są zainteresowane utrzymaniem status quo i bezpieczeństwem, a także mają skromne poglądy i zorientowane są na rodzinę. Jednak ich wpływ jest najłatwiejszym sposobem, aby je rozróżnić.

Dziewiątki lubią być wyluzowane i niewzruszone. Pracują wytrwale nad swoimi zadaniami, ale nie wykazują oznak zdenerwowania wobec codziennych trudności. Szóstki natomiast częściej dają wyraz swoim uczuciom i są bardziej podatne na stres. Reagują nerwowo na problemy i denerwują się łatwiej niż Dziewiątki.

Dziewiątki mogą być nieco wycofane, ale mają tendencję do ufania innym. Z kolei Szóstki są bardziej podejrzliwe i zwykle testują ludzi, zanim pozwolą im zbliżyć się do siebie. W obliczu problemów Dziewiątki zachowują obojętność, jednak pod powierzchnią kryją się uparty opór i niechęć do konfliktów. Szóstki natomiast są bardziej defensywne i nerwowe w trudnych sytuacjach.

Oczywiście, pod wpływem stresu Dziewiątki mogą wykazywać zachowania charakterystyczne dla Szóstek, ale te okresy są krótkotrwałe. Tak szybko, jak to możliwe, powracają do swojego spokojnego podejścia do życia.

To opracowanie jest adaptacją rozdziału 6 poprawionego drugiego wydania Understanding the Enneagram (Don Riso i Russ Hudson, 2000).